De Ier in kwestie is Roger Casement, die in 1884 op twintigjarige leeftijd in Liverpool inscheept om in de recentelijk door het Westen ontsloten gebieden aan de Congostroom in centraal Afrika te gaan werken. Het is zijn droom om zijn diensten aan te bieden aan zijn jeugdheld, Henry Morton Stanley, de bij leven al legendarische ontdekkingsreiziger, die na een maandenlange expeditie door het tropische oerwoud de wereld verkondigde dat hij de mysterieuze, maar populaire zendeling en arts, David Livingstone, had gesproken. Door zijn inzet en bekwaamheid maakt Casement snel carrière en al na enkele jaren wordt hij benoemd tot consul van het Britse Rijk. In die hoedanigheid vertrekt hij naar het Congolese binnenland om de alsmaar luider klinkende geruchten over corruptie en slavenhandel te onderzoeken. Hij kan slechts constateren dat de werkelijkheid gruwelijker is dan welke fictie ook. Zijn droom spat uiteen: de kolonialen hebben de drie c’s van christendom, commercie en civilisatie vervangen door de éne c van chicote, de uit nijlpaardenvel vervaardigde zweep die ontelbare ruggen en billen heeft verminkt. In zijn rapport brengt hij gedetailleerd verslag uit van de systematische wreedheden waarbij tienduizenden inboorlingen worden gemarteld en gedood. Zo heeft Roger Casement ervoor gezorgd dat het krankzinnige besluit waarbij het reusachtige land Congo als persoonlijk bezit werd afgestaan aan Leopold II, werd ingetrokken.

Casement wordt gelauwerd, vooral door organisaties die ten strijde trekken tegen slavernij en koloniale uitbuiting en opkomen voor mensenrechten. Maar zijn lijdensweg is niet ten einde. Hij krijgt een consulaat aangeboden in Brazilië en ontdekt tot zijn onnoemelijk afgrijzen dat zich daar op de grens met Peru en Colombia gelijkaardige wreedheden voltrekken: het winnen van rubber en het verdienen van geld rechtvaardigen de afschuwelijkste misdaden tegen de zogenaamde heidenen die natuurlijk altijd kannibalen zijn en moordenaars van hun eigen kinderen. Na een nieuw ophefmakend rapport wordt Roger Casement geridderd.

Hij is amper vijftig jaar, maar hij is moe en ziek. Bovendien is hij tot de bevinding gekomen dat het Britse Rijk al eeuwen Ierland bezet en koloniseert. Hij schaart zich bij de nationalistische beweging die ijvert voor de onafhankelijkheid van Ierland. Met deze nieuwe droom begaat hij de blunder van zijn leven: hij wil van de in 1914 begonnen oorlog gebruik maken om de steun van Duitsland voor de Ierse zaak te winnen. Tijdens de Paasopstand in 1916 wordt hij gevangen genomen en enkele maanden later geëxecuteerd. Mensenrechtenorganisaties hebben geprobeerd om de doodstraf te laten omzetten in levenslange opsluiting, maar tijdens hun campagne worden dagboeken gevonden waarin Roger Casement vertelt over homoseksuele avontuurtjes. Nog altijd woedt de discussie over de echtheid van die bladzijden. Hoe dan ook, voor de systematische marteling van duizenden zwarten of indianen is niemand terechtgesteld…

El sueno del Celta grijpt je naar de keel. Mario Vargas Llosa ontpopt zich (eens te meer) als een geëngageerd schrijver, een meesterlijke verteller, en grandioze stilist. Onder meer voor deze duizelingwekkende roman kreeg hij (terecht) de Nobelprijs voor literatuur.

Mario Vargas Llosa, De droom van de Ier. Meulenhoff, 2010, 400p.