President Obama heeft afscheid genomen van zijn kiezers en van de Amerikaanse bevolking in zijn thuisstad Chicago. Op zijn eigen, nagenoeg onnavolgbare manier: met een machtige, wervende redevoering. Ik vind het moeilijk om het optimisme van zijn speech te delen, omdat ik van oordeel blijf dat de democratie in de Verenigde Staten met de verkiezing van Donald Trump een zware nederlaag heeft geleden. Dat een man die onophoudelijk mensen beledigt, vrouwen vernedert, vreemdelingen beschuldigt en zichzelf verheerlijkt, tot president verkozen wordt, vind ik voor mezelf onverteerbaar, en een democratie onwaardig.

Maar in één ding volg ik president Obama helemaal: de samenleving is niet van de politici, maar is van ons allemaal, van ons, burgers. Daarom vraagt hij ons te blijven geloven, niet in de zogenaamde machthebbers, maar in ons eigen vermogen om te handelen en dingen tot stand te brengen. De samenleving is ons gegeven, niet als een verworvenheid, maar als een opdracht. En geen enkel recht is definitief verwezenlijkt: niet de vrijheid, niet de gelijkheid, niet de solidariteit. Elk recht moet altijd opnieuw verdedigd worden en bewaard en beschermd. In woord en daad.

Vaarwel, president Obama, ik zal u missen. Of om het met die prachtige Franse uitdrukking te zeggen: vous me manquerez. Uw hele optreden: niet alleen uw grote intelligentie en uw weergaloze spraakvaardigheid, maar ook je lichtvoetigheid, je lach, je ogen die kunnen stralen en huilen…

God bless you!