De crisis in het onderwijs is minstens even dramatisch als de (voorbije?) coronapandemie. Al was het maar omdat er geen vaccin is, nu niet, volgend jaar niet, nooit, en het verre van duidelijk is welke maatregelen van toepassing zijn.
Betreffen de juiste maatregelen een aanpassing van de financiële vergoeding, van de leerlingenaantallen in de klassen, van de ongelijkheid in taakverdeling? Of betreffen ze het herstel van wat onderwijs in de echte zin van het woord doet gedijen: de verwondering, de liefde voor alle vormen van kennis, gezag, de lust om te lezen en te schrijven, de drang om te leren, de aandacht voor het wezenlijke en zinvolle, het verlangen om samen te spreken?
Het codewoord is ‘neutraliteit’. Maar kan bezielend onderwijs in het teken staan van neutraliteit? Kan begeestering plaatsvinden in een neutrale ruimte? Moet het leslokaal geen vrijplaats zijn waar woorden op zoek gaan naar betekenis en dus de strijd aangaan met de dictatuur van de leuzen en de kitsch, met het stompzinnig gezwets en gebral, met de haast van het oppervlakkige? Een vrijplaats, waar weloverwogen gedachten de tijd en de ruimte krijgen om te groeien, waar ervaringen zich laven aan zowel de oudste als de nieuwste theorieën en inspiratie zoeken in het oneigentijdse geheim van kunst?
Misschien is de onderwijzer geen wijze, maar hij is hopelijk wel een wijzer.
Je geeft me de kans om iets te vertolken waarover ik al een tijd aan het dubben ben: er zijn niet alleen leerkrachten te kort, ook verplegers, zorgkundigen, cipiers, kinderverzorgers, kleuterjuffen, tandartsen, dokters… Volgens mij is de demografie op z’n kop gezet: vroeger een brede basis en een smalle top. Nu, met de vergrijzing is de basis een stuk smaller en de bovenste helft van de “piramide” (die geen piramide meer is) breed. Dit krijg je niet gefixt met hogere lonen, want dan concurreert iedereen tegen iedereen. We zullen creatief moeten worden. Wat onmiddellijk moet gebeuren: gediplomeerde lesgevers met hoofddoek voor de klas zetten. (De inspectie moet maar waken of er geen salafistische boodschappen worden gebracht. Gedaan met de onzin van het hoofddoekenverbod.)